Tambura

TAMBURA

Tambura je žičani muzički instrument, sličan toj vrsti narodnih instrumenata drugih
naroda. Kao i svake druge legende, pa tako i ova legenda o poreklu tambure, ima
različitih tumačenja, da naziv potiče od persijske reči "Tn" — što u prevodu na
naš jezik znači žica ili još nekih reči koje nalazimo kasnije — "denbar" (persijski)
i "tambur" (arapski). U našim južnim krajevima taj se instrument nekad zvao pandora,
pandzora ili pažora. Sem ovih naziva, susrećemo se sa još nekima, kao što su: baglama,
bodluk, ćitelija, šargija, saz, čunar, čingr, čingrija, čanguri, bazuk, karaduzen,
sedefli tambura, samica, dangubica, bisernica, cika, cikuša, čandrkalica, bugarija,
dvotelnik, trotelnik, tikvara,... Postoje i nazivi koji potiču iz latinskog jezika:
prim, tercprim, basprim, tercbasprim, kontra, bas, ...koji označavaju ulogu
instrumenata u orkestarskom sastavu, a takvih naziva ima i u našoj riznici naziva za
instrument. Ostale legende o ovom predivnom instrumentu su da se tambura razvila iz
žičanog instrumenta poznatog već u staroj kulturi Mesopotamije i Egipta. Postoje i
slike instrumenta dugog vrata i malog kruškolikog korpusa koje su urezane u kamen
iz perioda III veka pre naše ere. O pretečama tambure sačuvani su i likovni spomenici
u Tebi i Egiptu, gde se ovaj instrument zove lutnja.

Što se tiče našeg podneblja, prvi put se tambura pominje u 1551. godini od putopisca
Nikolaja, koji je boravio u našim predelima kao pratioc francuskog konzula na putu za
Tursku. Tambura se prvi put pominje sredinom XVI veka, a najstarija tambura koja se i
dan danas čuva u muzeju, potiče iz sredine XIX veka, odnosno 1847. godine, vlasništva
Paje Kolarića iz Osijeka. On je osnovao prvi amaterski orkestar, posle čega je
tamburaška muzika počela da se širi i u ostale krajeve: Sloveniju, Bosnu, Makedoniju,
Srbiju, Mađarsku, Čehoslovačku, kao i sa našim iseljenicima u druge države i
kontinente.

Najstarija tambura u našim krajevima je "samica". Za nju postoji još naziva, kao
što su: dangubica, razbibriga, tikvara i slično. Ona liči na tikvu od koje se pravi
nategača (naprava za izvlačenje vina iz bureta), a uzdužno je presečena na dve jednake
polovine. Pravi se od jelovine, javora, klena, topole, palisandra, kruške, šljive,
višnje, duda, oraha i drugih vrsta drveta, a ponekad i od kornjačinog oklopa. Duzina
samice iznosi od 45 do 115 cm. Najčešća dužina joj je 70—95 cm, ali ima i primeraka
koji su sasvim mali — 37 cm.

Riznicasrpska